Siesta bizim kültürümüzde pek yaygın değil ama bana göre, günün ilk 8 saatinde sahip olduğumuz enerjiye, ikinci 8 saatte sahip olmanın tek yolu.
(1) Gün ortasında biraz kestirdiniz diyelim ve bu uykudan önce kahve içerseniz, uyandığınızda performansınız tamamen dinlenmiş halinize geri dönüyor ve hata yapma ihtimalinizi %34 düşürüyor.
(2) En etkili kestirme süresi 10 dakika. Uyunulan süre ile, yatılan süre birbirine karıştırılmamalı. Uykuya dalmak için de zamana ihtiyaç var.
(3) İki ders çalışma seansı arasında biraz kestirirseniz, bu dinlenme süresi, öğrenme sürecinizde hafızanıza olumlu bir etki sağlıyor.
(4) Birkaç dakika gözleri dinlendirmenin bile hafızayı güçlendiren bir etkisi var.
(5) Ayrıca 23.000’den fazla Yunan yetişkinin 6 yıl boyunca izlenmesi sonucu, siestayı bırakanların kalp hastalığından ölme riskinin %37 arttığı gözlemlenmiş.
Araştırmalar günümüzden ama bundan 50-100 yıl önce de, gün ortasında biraz kestirmeyi günlük rutinin parçası yapmış birçok kendi alanında deha olan isim var.
En ünlülerinden biri, anahtarlık hikayesi nedeniyle Salvador Dali.
Sandalyede elinde anahtar ile kestiriyor. Anahtar elinden yere düştüğünde hem anahtarın çıkardığı ses onu uyandırıyor hem de bu rutin, uykunun daha derin safhalarına geçmeden ideal bir süre dinlenmesini sağlıyor. (50 Secrets of Magic Craftsmanship kitabından.)
Thomas Edison, bir taraftan uykuyu gereksiz bulduğunu söylüyor diğer taraftan elinde top ile gün ortasında uyuyor. Dali ile aynı şekilde, top elinden düştüğünde uyanıyor. (Scientific American’a 1889’da verdiği röportajdan.)
Modern zamana geri dönersek, kahve ile siesta birleşimini araştırmayı daha yeni okuduğum için denemedim ama ben de 25dk geri sayımı başlatıp, gün ortasında gözlerimi dinlendiriyorum.
Bazen aklımdan geçenler nedeniyle uyumak mümkün olmuyor ama bazen de kolumdaki saat titremeye başladığında kendimi uykudan uyanırken buluyorum.
İster uyumuş olayım ister uyumamış, o 25dk, yorgunluğuma bir reset çekiyor. Daha ne olsun?
Dipnot: Yunanistan’ın İkeria adası gibi, siestanın hala yaşamın bir parçası yapıldığı yerleşim yerlerine “İnsanların ölmeyi unuttuğu yer” deniyormuş.
Siestanın önemini zihinlere kazımak için iyi bir slogan.
(Bu yazı ilk kez 1 Aralık 2023 tarihinde X platformunda yayınlanmıştır.)
Kaynaklar;
(1) Kısa süreli uyku ile kahveyi birleştiren araştırma: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9401427/
(2) İdeal siesta süresi ne kadar? https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16796222/
(3) Ders çalışma seansları arasında biraz kestirmenin faydaları: https://academic.oup.com/sleep/article/42/1/zsy207/5146032
(4) Birkaç dakika bile gözleri dinlendirmenin yararı var: https://www.nature.com/articles/s44159-022-00072-w
(5) Yunan yetişkinler üstündeki araştırma Niçin Uyuruz? kitabından: https://www.kitapyurdu.com/kitap/nicin-uyuruz-yeni-uyku-ve-ruya-bilimi/499053.html
Salvador Dali’nin kitabı: https://www.goodreads.com/book/show/91729.50_Secrets_of_Magic_Craftsmanship
Thomas Edison’ın röportajı, 1889 Ekim basımında: https://www.scientificamerican.com/archive/issues/1889/
